منشور صلح پارسیان

موزه آب یزد در شمال میدان امیرچخماق و در ابتدای خیابان قیام بر سردر یکی از خانه های قدیمی، عبارت موزه آب به چشم می‌خورد که با ورود به آن می‌توانید به مرور تاریخ چندهزارساله آب در این مرزوبوم بپردازید. موزه آب یزد سال‌هاست که در خانه تاریخی کلاهدوزها برپا شده و توانسته است توجه گردشگران را به خود جلب کند. در سال 1379 و همزمان با برگزاری نخستین همایش بین‎‌المللی کاریز بود که این موزه کار خود را آغاز کرد تا ارزش و اهمیت آب را در منطقه‌ای کویری به مردم نشان دهد. حالا بسیاری از این موزه با عنوان یکی از بهترین موزه‌های آب دنیا یاد می‌کنند؛ جایی که در آن می‌توان آثار و ابنیه‌های تاریخی در زمینه‌های مختلف مربوط به آب را شناخت و کمی بیشتر در مورد تاریخ این سرزمین دانست.آنچه که موزه آب یزد را از دیگر موزه‌های آب متمایز می‌کند گذشتن یک رشته کاریز صدها ساله از میان آن است؛ کاریزی که روزگاری آب مورد نیاز مردم را تامین می‌کرد.در پنج طبقه این موزه می‌توانید آثار متنوعی با موضوع آب و چگونگی استفاده از آن در گذشته را ببینید.       خانه کلاهدوزها یکی از آثار ارزشمند یزد است که به درخواست مرحوم حاج سید‎علی اکبر کلاهدوز، یکی از بازرگانان عصر قاجاریه، در فاصله سال‌های ۱۲۶۶ تا ۱۲۶۹ خورشیدی ساخته شد. هم اكنون مالک این بنا شركت آب منطقه‌ای يزد است و همه می‌توانند به عنوان موزه آب از آن دیدن کنند. زمین این بنا حدود 720 متر ‎مربع است و بنا 5 طبقه  دارد.   اشیای موجود در موزه یادگاری قنات ها یکی از سازه‌های مهم ایرانیان در زمینه آب، قنات است که امروزه در محافل جهانی هم نام آن مطرح می‌شود و قنات ایرانی نیز در فهرست یونسکو قرار دارد. لوازم مختلف حفر قنوات، کلنگ‌های ویژه کندن کاریز، چرخ ‎چاه، لباس مقنی، ابزار و ادوات اندازه‌گیری حجم آب، ماکت چگونگی گردش آب قنات‎‌ها و وسایل تامین روشنایی در قنات از جمله چیزهایی هستند که در این موزه می‌بینید.مجسمه‌هایی از مردم را می بینید که به کارهای مربوط به قنات مشغول‌اند. مقنی ها از جمله این افراد هستند و نکته جالب توجه آن‌ها لباس سفیدشان است. دلیل پوشیدن لباس سفید این بود که همدیگر را در درون چاه‌های بزرگ ببینند و همچنین به آن به چشم کفن نگاه می‌کردند چرا که هر لحظه ممکن بود بر اثر ریزش جان خود را از دست بدهند. در بخشی از موزه یکی از اصلی­‌ترین ابزار حفر قنات یعنی چرخ چاه را می‌بینید که ماکتی از یک چاه ­کن نیز در جوار آن قرار داده‌اند.           اسناد و وسایل مربوط به تقسیم و وقف آب اسناد و مدارک خرید و فروش آب و وقف‌نامه‌های قدیمی از دیگر آثار موزه آب یزد هستند. یکی از اسناد جالب توجه، کتابچه میرآب‌ها و اسناد توزیع آب است. میرآب یعنی امیر یا رئیس آب؛ کسی که در گذشته مدیر و محاسبه‌گر زمان و ساعت آبی بود و تقسیم‌گر عادلانه و تعیین کننده زمان تحویل دادن آب قنات به افراد محسوب می‌شد. او آب کشاورزی را تقسیم می‌کرد و دستمزد خودش را هم از سهم آب قنات می‌گرفت. ابزار کارش ساعت آبی بود و جالب آنکه بدانید نخستین ساعت آبی دنیا با قدمت ۷۰۰ سال در این موزه نگهداری می‌شود و به دوره سید ركن الدین تعلق دارد.در میان این اسناد چند سند ازدواج نیز به چشم می‌خورد چرا که در آن زمان برخی از مردم مهریه زن را آب تعیین می‌کردند؛ همان چیزی که در کویر حکم طلا را داشت. مدارک دیگری نیز دیده می‌شود که بر اساس آن‌ها خیرین به زنان بی‌سرپرست و یتیمان سهم آب می‌دادند.     ظروف و وسایل در گذشته خبری از لوله‌کشی‌های امروزی نبود و مردم مجبور بودند آب را از منبع تا محل استفاده حمل کنند و البته جایی هم برای نگهداری آب مورد نیاز خود داشته باشند. ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیای مرتبط با آن از جمله انواع شیر‎های برداشت آب از آب‌انبار‎ها، ظرف‎های سفالی و شیشه‌ه‎ای ویژه حمل و نگهداری آب، یک رشته مشک سقایی و لوازم دیگر را می‌توانید در موزه آب یزد ببینید.مشربه چند هزار ساله یکی از دیدنی‌های این موزه است که از آن در کتاب‌های تاریخی کهن یاد شده است. ظرفی شیشه‌‎ای نیز در این موزه به چشم می‌خورد که دارای لوله‌های جانبی است؛ صدها سال پیش، آب را داخل این ظرف می‌ریختند و بالای آن برف می‌گذاشتند. این ظرف دو جداره است و آب شدن تدریجی برف باعث می‌شد تا آب خنک، تازه و عاری از هرگونه آلودگی باشد و از ورود حشرات به داخل آن جلوگیری شود.          مطالب مرتبط:  آشنایی با زندان اسکندر یزد یا مدرسه ضیائیه برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح پارسیان شوید. جهت رزرو تور و سفر یه یزد با شماره 02162714 در تماس باشید. جهت رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید.  

   آشنایی با زندان اسکندر یزد یا مدرسه ضیائیه زندان اسکندر یا مدرسیه مدرسه ضیائیه یکی از جاذبه های گردشگری شهر یزد است که در محله فهادان این شهر قرار گرفته است. کارشناسان بر این عقیده‌اند که این بنا مدرسه‌ای با 8 قرن قدمت است که در سال ۶۳۱ هجری قمری توسط عارف معروف، ضیاءالدین حسین رضی بنیان نهاده شد و در سال ۷۰۵ هجری قمری، پسران وی، مجدالدین حسن و شرف‌الدین علی آن را تکمیل کردند. این بنا بيش از 700 سال پيش محل تدريس بوده و میزبانی مجالس بحث و بررسی بزرگان و علما را بر عهده داشته است. بر اساس شواهد تاریخی خاندان رضی، در اطراف این بنا خانه‌های عالی و بادگيرهای بلند ساخته بودند. در آن زمان این ساختمان درگاه بلند، دو مناره رفیع و باغچه‌ای پر از درخت داشت و کتابخانه و حمام روبروی بنا واقع شده بودند.       زندان اسکندر یزد در تاریخ 23 اسفند سال 1346 و با شماره 770 در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است و و از 24 بهمن 1384 در محدوده ثبت جهانی شده شهر یزد واقع شده است.      قسمت‌های مختلف زندان اسکندر گنبد گنبد مدرسه‌ ضیائیه18 متر ارتفاع دارد که از از خشت خام ساخته شده است و گچ‌بری‌های آن که با نقاشی آبرنگ طلايی و لاجوردی تزیین شده‌اند، زیبایی فوق‌العاده‌ای برای این عمارت رقم زده‌اند. متاسفانه پس از گذشت هشت قرن از قدمت این بنای باستانی تنها قسمتی از این نقاشی آب‌رنگ روی گچ سفید وجود دارد. به فضای زیر گنبد، گنبدخانه می‌گویند که آسیب‌های زیادی دیده و آثاری از کتیبه‌های آن بر جای نمانده است. در این محل موزه‌ای کوچک قرار دارد که کتیبه‌ها و سنگ قبرهایی در آن نگهداری می‌شود.        حیاط در اطراف صحن یا حیاط، رواق‌هایی به چشم می‌خورد فضاهایی مسقف و ستون‌دار که حداقل در یک طرف مسدود باشد و انسان را از تماس با بارش و تابش نور آفتاب حفظ کند. رواق‌ها در قسمت ضلع غربی، بزرگ‌تر هستند و در کنار آن‌ها محرابی از گچ وجود دارد. در حیاط علاوه بر ایوانچه‌های کوچک جلوی اتاق‌ها، چهار ایوان بلندتر نیز وجود دارد که بنا را به صورت چهارایوانی درآورده است.     پایاب و چاه علاوه بر رواق‌ها، عنصر دیگری که در فضای صحن دیده می‌شود، پايابی با ۳۸ پله به عمق ۲٫۸ متر از سطح زمين است که دسترسی به آب قنات اله‌آباد را ممکن می‌سازد. چاه آبی نیز با قطر دهانه دو متر در وسط حیاط وجود دارد که به سردابی به عمق پج متر منتهی می‌شود. کف سرداب، حوضی قدیمی خودنمایی می‌کند که به‌عنوان یکی از آثار به‌جای مانده از بنای اولیه ساختمان به حساب می‌آید. ظاهرا سرداب و حوضچه برای تامین آب و استفاده ساکنان مدرسه به کار می‌رفتند.     اتاق بادگیر در گوشه‌ای از حیاط، اتاقی موسوم به اتاق بادگیر دیده می‌شود که می‌توانید وارد آن شوید، دقیقا زیر بادگیر قرار بگیرید و از خنکای نسیم حتی در تابستان هم لذت ببرید.      مطالب مرتبط: غذاهای سنتی یزد برای خواندن سایر مطالب ورد مجله گردشگری منشور صلح پارسیان شوید. جهت رزرو تور و سفر به یزد به شماره 02162714 در تماس باشید. جهت رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید و یا با شماره 02162714 در تماس باشید.

غذاهای سنتی یزد قیمه یزدی بدون شک قیمه یزدی را می توان خاص ترین غذای یزد برشمرد. این خورشت در منوی تمام رستوران های یزد از غذاهای اصلی محسوب می شود . این خورش همان قیمه معمولی است، اما تفاوت هایی در مواد اولیه آن وجود دارد. در طبخ این خورش به جای لپه از نخود دو تکه شده یا اصطلاحا لپه نخود استفاده می شود و گوشت قرمز، پیاز خردشده، لیمو عمانی، دارچین، هل و زردچوبه دیگر مواد تشکیل دهنده  آن هستند. در نوع سنتی آن استفاده از رب گوجه فرنگی معمول نیست اما امروزه برخی به آن چاشنی رب نیز اضافه می کنند.     کوفته نخودچی کوفته نخودچی را می توان یکی دیگر از غذاهای خاص استان یزد برشمرد. گوشت چرخ کرده گوسفند، پیاز، تخم مرغ، آرد نخودچی و سبزیجات معطر شامل تره و جعفری مواد تشکیل دهنده این غذای سنتی هستند. در گذشته به جای آرد نخودچی از نخود یا لپه خام استفاده می کردند. این حبوبات را که از شب قبل خیس کرده بودند می کوبیدند و در کوفته می ریختند. این غذا به کوفته یزدی نیز شهرت دارد. در سفر به یزد حتمت این غذا را امتحان کنید.     خورشت بِه آلو این غذا با طعم ملس و خوشایندش شناخته می شود و علاوه بر طبخ آسان به خاطر وجود آلو و بِه در ترکیب آن خواص بسیاری نیز دارد. خورشت بِه آلو با بِه، گوشت، آلو، لپه، پیاز، زعفران، شکر و رب گوجه فرنگی تهیه می شود.     فلیه کدو تنبل قلیه کدو تنبل از غذاهایی است که یزدی ها بیشتر در دور همی ها از آن استفاده می کنند. در طبخ این غذا از کدو تنبل، لوبیا قرمز، ماش، برنج، پیاز، دارچین و فلفل سیاه استفاده می کنند.     کشک خیار! استفاده از ماست در آشپزی یزدی ها خیلی متداول نیست. آنها در غذاهایی مانند آب دوغ خیار که ماست در آنها استفاده می شود، کشک را جایگزین ماست کرده اند. کشک خیار غذایی برای روزهای گرم یزد است. با شستن کشک خشک، خیساندن و ساییدن آن یکی از مواد اولیه این غذای ساده تهیه می شود سپس به آن چند عدد خیار رنده شده با درجه درشت، گردوی خرد شده، نعنا و کشمش می افزایند. برخی مواقع این غذا یکی از پیش غذاها بر سر سفره است و گاه می تواند غذای اصلی نیز باشد.     آش شولی شولی یکی از آش هایی است که به خاطر طبخ آسان و خوشمزه بودنش جایگاه خاصی در سفره یزدی ها به خود اختصاص داده است. مواد مورد استفاده در طبخ آن کاملا به فصل بستگی دارد و در تابستان و زمستان از مواد مختلفی استفاده می شود. ماش پخته، اسفناج، چغند، شوید و گاه شلغم و کدو زرد مواد تشکیل دهنده شولی زمستانی هستند و در تابستان ها شولی را با  مقداری نخود سالم یا نیم کوب و عدس، چغندر خرد کرده یا نیم کوب و برگ تهیه می کنند. از سرکه انار یا انگور و نیز رب انار به عنوان چاشنی آن به هنگام طبخ و بر سر سفره استفاده می شود .     نان سوروک نان سوروک یک نان روغنی خوشمزه است که بیشتر در پنج شنبه ها و برای خیرات آماده می شود. در تهیه این نان از آرد نان سنگک، آب، شکر ، نمک، تخم گشنیز، گیاه گل رنگ، مایه خمیر و روغن کنجد استفاده می کنند.       فالوده یزدی پالوده یا فالوده یکی از خوردنی های خوشمزه ای است که در سراسر یزد می توانید آن را تهیه کنید. نشاسته، گلاب، آب و شکر مواد اصلی آن را تشکیل می دهند. تفاوت این فالوده با نوع شیرازی آن در شکل برنج مانند و استفاده از سیاه دانه به هنگام سرو آن است.     مطالب مرتبط: موزه آب یزد برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح پارسیان شوید. جهت رزرو تور یزد با شماره 02162714 در تماس باشید. جهت رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید.