منشور صلح پارسیان

معرفی غذاهای سنتی اردبیل

لیست بلند بالایی از غذاهای سنتی و محلی، در استان اردبیل طبخ می شود که هر یک ریشه در تاریخ و فرهنگ این دیار دارند. آش ها از جمله خوراک های پرطرفدار در این دیار هستند و به ویژه در فصول سرد طرفداران بسیاری پیدا می کنند. اردبیل دیاری تقریبا کوهستانی و سرد است و به همین دلیل است که آش ها جزو پرطرفدارترین غذاها محسوب می شوند. میوه های خشک در آش های اردبیلی به وفور مصرف می شوند و بر خواص غذایی آنها می افزایند. بخش مهمی از غذاهای سنتی اردبیل با ترکیب آرد و کره و شکر تهیه می شوند و به دلیل کالری بالا خوراکی مناسب در فصول سرد سال هستند. 

1- آش میوه :

آش میوه یکی از آش‌های مخصوص مناطق آذربایجان و به ویژه استان اردبیل است که برای طبخ آن از موادی مثل لوبیا قرمز، نخود، عدس، برنج، گندم پوست کنده، رشته آش، گوشت چرخ کرده، آلوی خورشی، برگه آلو زرد، قیسی زردآلو، آلبالو خشک، گوجه برقالی و سبزی هایی همچون تره، جعفری، گشنیز و برگ چغندر استفاده می شود. این آش ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و به دلیل داشتن انواع میوه‌های خشک، خوراکی سبک به شمار می رود و شستشو دهنده دستگاه گوارش نیز هست. استفاده از سبزی در این آش اجباری نیست و می توان آنها را از مواد اولیه حذف کرد؛ اما وجود سبزی در آش بر ارزش غذایی آن می افزاید.

2- آش رشته اردبیل (اریشتَ آشی):

اریشتَ آشی، نام آشی معروف است که در مراسم‌ چهارشنبه سوری و در سفره های نذری و افطاری‌ها جایگاه ویژه ای دارد. این آش به عنوان آش پشت پا نیز طبخ می شود. حبوبات پخته شامل نخود، لوبیا قرمز، عدس و لوبیا سفید اجزای اصلی این آش به شمار می روند و در تهیه آن از رب، رشته آش، آلبالو خشک یا تازه یا فریز شده، ذغال اخته خشک یا فریز شده یا تازه، آلو بخارا، گوجه سبز تازه یا فریز شده یا خشک و برگه زردآلو (قیسی) نیز استفاده می شود. استفاده از میوه ها باعث شده است تا این آش خوشمزه دارای ارزش غذایی خوبی باشد.

3- آش دوغ:

آش دوغ مشهورترین آش اردبیل محسوب می شود و طرفداران زیادی هم دارد. در این آش از نخود، برنج، دوغ محلی و ترجیحا ترش، سبزی ها شامل تره، گشنیز و برگ سیر تازه، ماست و ... استفاده می شود و برخی به آن قلقلی های گوشت نیز می افزایند. این آش در روزهای سرد زمستان و در شب نشینی ها سرو می شود و اعضای خانواده از خوردن آن لذت می برند.

4- پیچاق قیمه:

پیچاق قیمه یا پیچاخ قیمه که از آن با عنوان خورش بادام نیز یاد می شود غذایی خوشمزه و محلی است که طرفدارانش در اردبیل یکی دو تا نیستند. استفاده از خلال بادام ارزش غذایی بسیاری به این خورش بخشیده است چرا که این آجیل منبع غنی آنتی اکسیدان محسوب می شود و خاصیت ضد سرطانی دارد، همچنین برای بیماران مبتلا به دیابت و فشارخون بالا نیز مفید است. در تهیه این خورش علاوه بر بادام از گوشت گوسفندی، پیاز، برگ بو، تخم‌مرغ، ادویه‌ شامل کاری، فلفل، زردچوبه، دارچین، هل ساییده شده و نمک نیز استفاده می کنند. این غذای خوش‌طعم در اردبیل همراه برنج، سبزی‌خوردن و ماست سرو می شود.

5- چیغیرتما:

چیغیرتما غذایی خوشمزه است که به راحتی آماده می شود. نام این غذا در زبان آذری نشان از اضافه کردن تخم‌مرغ در آخرین مرحله‌ طبخ غذا دارد. این غذای ساده دارای تنوع جالبی است و بانوان خوش‌ذوق ایرانی انواع آن شامل چیغیرتمای بوقلمون، مرغ و ... را طبخ می کنند. کافیست پیاز، روغن، تخم‌مرغ، گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل و کره را در دسترس داشته باشید تا بتوانید ساده ترین نوع چیغیرتما که همان املت گوجه فرنگی است را تهیه کنید. مردم اردبیل معمولا در آن از مرغ هم استفاده می کنند و چیغیرتمای مرغ می پزند.

6- باسترماپلو:

باسترماپلو نام غذایی سنتی در استان اردبیل است که اصالت آن به بادکوبه (باکو) بر می گردد و بومی شهرستان آستارا نیز هست. باسترما به معنی مدفون شده است و به این دلیل این نام را بر غذا گذاشته اند که مواد ترکیبی آن هنگام سرو دیده نمی‌شود. مرغ، رب ازگیل، گردو، برنج، زعفران، پیاز، کره، رب بِه، رب آلوچه و سیب‌زمینی مواد اولیه این غذای خوشمزه را تشکیل می دهند و آشپزها با استفاده از آنها طعمی کم نظیر خلق می کنند. نحوه سرو این غذا بسیار جالب است چرا که پس از طبخ و آماده سازی درون قابلمه‌های کوچک و تک‌ نفره سرو می شود. 

7- خشیل :

با فرا رسیدن فصول سرد بازار یکی از خوراکی های استان اردبیل نیز داغ می شود. این خوراک که با استفاده از شیره‌ خرما، بلغور گندم، آرد، کره، دارچین و شکر طبخ می شود، در شب یلدا جایگاه خاصی دارد و جزو خوراکی های این شب باستانی به حساب می آید. خشیل بسیار مغذی است و در حفظ سلامت بدن تاثیر دارد. استفاده از بلغور گندم و شیره خرما بر ارزش غذایی این خوراک افزوده است.

8- خورش ترشی قورمه:

 اگر در ماه رمضان گذارتان به اردبیل افتاد حتما از خورش ترشی قورمه نیز بچشید که در سفره سحری اردبیلی ها جایگاه خاصی دارد. ترشی قورمه، خورشی سنتی است که بانوان آن را با استفاده از پیاز، زردچوبه، گوشت قرمز، لوبیا چشم‌بلبلی، آلوچه‌ خورشی، زعفران و رب گوجه‌فرنگی می پزند و با برنج سرو می کنند. استفاده از آلو و گوشت باعث شده تا نام ترشی قورمه را بر این غذا بگذارند. خواص آلوچه را بیشتر مردم می دانند؛ این میوه خشک هضم غذا را آسان می کند و برای مشکلات روده نیز مفید است.

مطالب مرتبط: 

آشنایی با پل معلق مشگین شهر

برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح پارسیان شوید.

جهت رزرو تور و سفر با شماره 02162714 در تماس باشید.