منشور صلح پارسیان

شهر باستانی پترا

پترا، شهری‌ست باستانی در جنوب کشور اردن و در پایه کوه جبل المذبح (Jebel al-Madhbah). منطقه پترا از حدود 7 هزار سال پیش از میلاد مسکونی شده بود و نبطی‌ها ( قومی ساکن در جنوب اردن )  از قرن دوم پیش از میلاد آن را به عنوان پایتخت پادشاهی‌شان برگزیدند. 

پترا شهر وسیعی‌ست که در دل کوه و با تراشیدن صخره‌های سرخ رنگ پدید آمده است و نمونه‌ای شکوهمند در معماری جهان به حساب می‌آید. درون شهر پترا، ساختمان‌های گسترده ای دیده می‌شود که هرکدام شکوه خاص خود را دارند. هر کدام از این بناها کاربری خاص خود را داشته‌اند و به مقبره، معابد و ... اختصاص پیدا کرده بودند. در اینجا آمفی تئاتری هم به چشم می‌خورد که از روی گنجایش آن می‌توان حدس زد، حدود 30 هزار نفر در شهر پترا سکونت داشته‌اند. پترا بر سر راه مسیرهای حیاتی تجارت قرار داشته و مردم سرزمین‌های سعودی، مصری، سوریه ای و فینیقیه را به یکدیگر پیوند می‌زده است. از همین قرار، اینجا را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و پررونق ترین بازارهای تجاری خاورمیانه در آن زمان می‌دانسته اند و از برترین و پررونق ترین مراکز رفت و آمد دنیا شمرده می‌شده است. 

 پترا یک واژه یونانی و به معنای سنگ است و از آنجایی که نمای این شهر به رنگ سرخ است، آن را "المدینة الوردیه" یا شهر گل سرخ نیز می‌گویند. شهر پترا از سال 1985 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. 

بخش های مختلف شهر باستانی پترا

السیق

درست در ورودی پترا، راهروی سنگی مارپیچی به نام السیق وجود دارد، این راهرو پس از چندین پیچ و خم، به نمایی خارق العاده از ستون‌ها، سنتوری ها و مجسمه های سنگ‌بری شده می‌رسد. دالان تنگ و باریک السیق حدودا 3 متر عرض، 1 کیلومتر طول و 300 متر ارتفاع دارد. این مکان که به عنوان دروازه ورودی شهر پترا در نظر گرفته می‌شود، به صورت کاملا طبیعی پدید آمده و به گونه‌ای‌ست که کاروان‌های تجاری به راحتی می‌توانستند از آن عبور کنند. تنها نکته‌ای که دخالت انسان در این ناحیه را نشان می دهد، چند اتاق زیر زمینیِ کوچک و تاریک است که در گذشته محل استراحت نگهبانان بود. باستان شناسان معتقدند در این قسمت از شهر سوله و مجسمه هایی هم وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته اند.

 ساختمان خزانه داری

یکی از شاخص‌ترین بناهای شهر پترا، ساختمان خزانه‌داری است که در دو طبقه با جزییات و ریزه‌کاری‌های فراوان ساخته شده است. بسیاری بر این باورند که اینجا مقبره آریتاس چهارم، پادشاه نبطی بوده است؛ اما برخی هم این مکان را یک زیارتگاه برای بزرگترین الهه شهر، یعنی "العزی" می‌دانند.

بر روی گنبد این ساختمان، مجسمه‌ای وجود دارد که بر ورودی خزانه‌داری نظارت دارد. این مجسمه در گذر قرن‌ها به خاطر باد، باران و خورشید سوزان بیابان فرسوده شده است و به سختی می‌توان متوجه جزییات آن شد اما بسیاری از کارشناسان باور دارند که این مجسمه یک پادشاه یا یک خدا نیست، بلکه آن را تندیسی از یک الهه می‌دانند. او بر بالای بزرگترین ساختمان شهر ایستاده و نماینده ثروت و روح شهر است. درست در زیر این تندیس سمبل آیسیس (خدای باروری مصر) قرار دارد. آیسیس را همتای العزی می‌دانند و العزی نیز مانند خواهر مصری خود مسئول باروری و بارش باران بود.

خانقاه یا الدیر

خانقاه که در بالای یک صخره سنگ ماسه‌ای به سمت غرب قرار دارد در ایام گذشته یک معبد مقدس و از مهمترین مراکز آیینی پترا بود. در دوران بیزانسی هم این ساختمان کاربری کلیسا را پیدا کرد. بالاتر از این خانقاه، اتاقکی در دل کوه وجود دارد که از طریق دهانه ای می‌توان وارد آن شد. جالب آنکه این اتاق کوچک مانند استون هنج در انگلیس و نیوگرنج در ایرلند با خورشید نیمه زمستان هم‌تراز است. 

معبد شیرهای بالدار  

در مرکز پترا بازمانده های معبد دیگری به چشم می‌خورد، محراب بالا آمده‌ای که دورتادور آن را ستون‌های شکسته گرفته است. اینجا معبد شیرهای بالدار است و نام خود را از شیرهای بالدار کنده کاری شده‌ای گرفته است که به این ستون ها مزین بوده‌اند. یک بت چشمی منحصر به فرد در خرابه‌های این معبد کشف شده که به زیبایی حکاکی شده است. بسیاری از باستان‌شناسان گمان می‌برند این بت شمایل العزی باشد و به همین خاطر، معبد شیرهای بالدار را به العزی نسبت می‌دهند. به روی این بت تصویری حیرت انگیز از یک الهه به چشم می‌خورد. از آنجایی که این بت در میان آواره های معبد پیدا شده است، باستان‌شناسان بر این باورند که معبد مذکور به العزی تعلق داشته است.

مقبره هارون

این مقبره، محل احتمالی دفن حضرت هارون، برادر حضرت موسی به حساب می‌آید که به روی کوه هور (Mount Hor) و نزدیک به شهر پترا واقع شده است. اگرچه در دین یهود آمده محل دفن حضرت هارون یک معما به حساب می‌آید، اما در دین اسلام، آن را به روی کوه هور می‌دانند. همین موضوع باعث شده تا اینجا میان اعراب و ساکنان کشورهای خاورمیانه ارزشمند باشد. رسیدن به این مقبره کار دشواری است و احتیاج به وسایل کوهنوری تخصصی دارد؛ البته مقامات سیاسی بلندمرتبه عرب و میهمانان افتخاری اردن اجازه دارند با هواپیما به زیارت حضرت هارون بروند.

افول پترا

در سال 106 میلادی بود که امپراتوری رم به صورت رسمی اختیار پترا را به دست گرفت. زلزله هایی هم که در طول تاریخ در منطقه پترا اتفاق افتاد، نقش بزرگی در افول این شهر داشت. از طرفی با گذشت زمان تجارت دریایی بسیار محبوب شده بود و بیشتر تاجران ترجیح می دادند مسیرهای دریایی را برای حمل بار و کالاهای شان پیش بگیرند؛ اینگونه بود که دیگر پترا در مسیر تجارت جهانی قرار نداشت و در اواخر حکومت بیزانسی، یعنی سال 700 میلادی به یک متروکه بدل شد. 

امروزه در پترا رد و نشانه هایی از سبک های معماری نبطیان و همینطور معماری یونانی-رومی را می توان در مقبره های شهر مشاهده کرد، البته بسیاری از اینها توسط سارقان غارت شده و گنجینه های آنها گم شده است. همچنین طومارهای متعددی به زبان یونانی و مربوط به دوره بیزانس در دسامبر 1993 در یک کلیسای حفاری نزدیک معبد شیر بالدار کشف شد و محققان آنها را در دست بررسی قرار داده اند تا از دوران زندگی در پترا نیز پرده بردارند و بیشتر از تاریخچه این شهر بدانند.

مطالب مرتبط:

معرفی جاذبه های گردشگری کوش آداسی

برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح پارسیان شوید.

جهت رزرو تور با شماره 02162714 در تماس باشید.

جهت رزرو بلیط هواپیما کلیک کنید.