منشور صلح پارسیان

 منشور کوروش کبیر

کوروش هخامنشی، بنیان‌گذار سلسله هخامنشی (۵۵۰–۵۳۰ پیش از میلاد)، یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های تاریخ را ایجاد کرد. مرزهای این امپراتوری از اقیانوس هند در شرق تا دریای سیاه در شمال، مصر در غرب و حبشه در جنوب امتداد داشت. این مقاله به بررسی منشور کوروش، فتح بابل و اهمیت تاریخی این اثر باستانی می‌پردازد.

منشور کوروش یکی از ارزشمندترین اسناد تاریخی جهان است که به فرمان کوروش بزرگ، بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی، پس از فتح بابل نگاشته شد. کوروش پس از ورود به بابل، با نگاهی انسانی و صلح‌جویانه، ادیان بومی این سرزمین را آزاد اعلام کرد و برای احترام به باورهای مردم، مردوک – خدای بزرگ بابلیان – را ستود و او را در جایگاه شایسته‌ای قرار داد.

در فرمان کوروش، هیچ قومی به بردگی گرفته نشد و سپاهیان او از هرگونه غارت، تجاوز و آزار مردم منع شدند. او تمامی اسیرانی را که در زمان پادشاهان پیشین به بابل آورده شده بودند آزاد کرد و به سرزمین‌های خود بازگرداند. از جمله، قوم یهود نیز به دستور کوروش از بند رهایی یافتند و اجازه یافتند به زادگاه خود بازگردند.

به دستور کوروش، مجموعه‌ی این فرمان‌ها و اعمال انسان‌دوستانه روی یک لوح استوانه‌ای سفالین نگاشته شد؛ اثری که امروز با نام منشور کوروش کبیر شناخته می‌شود و بسیاری آن را نخستین منشور حقوق بشر در تاریخ جهان می‌دانند.

استوانهٔ کوروش یا منشورِ کوروش، لوحی از گِلِ پخته‌است که در سال ۵۳۸ پیش از میلاد به فرمانِ کوروش بزرگ هخامنشی نگاشته شده‌است. به‌تازگی بخش‌هایی از نسخهٔ دیگری از متنِ استوانه بر روی دو قطعه لوحِ گِلی در مجموعهٔ بابِلیِ موزهٔ بریتانیا شناخته شده‌است که بازماندهٔ نسخهٔ بایگانی شدهٔ همین استوانه است. نیمهٔ نخست این لوح از زبان رویدادنگارانِ بابلی و نیمهٔ پایانیِ آن، سخنان و دستورهای کورش به‌زبان و خط میخی اکدی (بابلی نو) نوشته شده‌است. این استوانه در سال ۱۲۵۸ خورشیدی/ ۱۸۷۹ میلادی در نیایشگاه اِسَگیله (معبد مردوک، خدای بزرگ بابلی) در شهرِ بابِلِ باستانی پیدا شده و در موزه بریتانیا در شهر لندن نگهداری می‌شود. نامِ دبیر و نگارنده‌ای که از متنِ استوانهٔ کوروش نسخه برداری کرده قیشتی مردوک بوده ولی نامِ دبیری که متنِ اصلی را نوشته، مشخص نیست.

این استوانه در سال 1285 خورشیدی در شهر باستانی بابل توسط هرمزد رسام  کشف شد و به گفته باستانشناسان مربوط به سال 538 قبل از میلاد است که به دستور کوروش هخامنشی پس از فتح بابل نوشته شده است و اکنون در لندن نگهداری می شود اما بیشتر ترجمه هایی که از آن منتشر شده است نادرست و متفاوت با متن واقعی آن می باشد این ترجمه توسط دکتر شاهرخ رزمجو موزه دار ایران باستان از بخش خاورمیانه در موزه بریتانیا و دارای مدرک دکترای باستان شناسی از دانشگاه لندن و استاد دانشگاه تهران منتشر شده است .

ترجمه ی اصلی و کامل منشور کوروش از دکتر شاهرخ رزمجو

توضیح : قسمت هایی که درون قلاب [ ] مشخص قرار دارند به دلیل آسیب دیدگی توسط گروه مترجم بازسازی شده اند . پرانتز ها برای توضیح بیشتر و تکمیل جملات اضافه شده اند شماره ها مربوط به سطر های استوانه منشور کوروش می باشند و قسمت های نقطه چین در استوانه از بین رفته اند .

1- [ آن هنگام که ............ مردوک ] پادشاه همه ی آسمان ها و زمین ، کسی که ..... که با ..... یش ، سرزمین های دشمنانش را لگد کوب می کند

2- ............... با دانایی گسترده ، ......... کسی که گوشه های جهان را زیر نظر دارد

3- ..... ........... فرزند ارشد [ او ] ( بلشزر) ، فرومایه ای به سروری سرزمینش گمارده شد

4- ........ ....... [ اما ] او [ فرمانروایی ] ساختگی برای آنان قرار داد

5- نمونه ای ساختگی از اسگیل [ ساخت و ] ................. برای (شهر) اور و جاهای دیگر فرستاد

6- آیین هایی که شایسته آنها ( خدایان / پرستشگاه ها) پیشکشی [ هایی نا پاک ] ............ [گستاخانه] ........هر روز یاوه سرایی می کرد و [ اهانت آمیز ]

7- ( او ) پیشکشی های روزانه را باز داشت ، او در [ آیین ها دست برد و] ................... درون پرستشگاه ها برقرار [ کرد ] در اندیشه اش به ترس از مردوک - شاه خدایان - پایان داد

8- هر روز به شهرش ( شهر مردوک) بدی روا می داشت ................. همه ی مردما [ نش را .......] (مردمان مردوک) با یوغی رها نشدنی به نابودی کشاند .

9- انلیل خدایان (مردوک) از شکوه ی ایشان بسیار خشمگین شد و ............... قلمرو آنان خدایانی که درون آن ها می زیستند محراب هایشان را رها کردند

10- خشمگین از اینکه او (نبونید) - (آنان را) -( خدایان غیر بابلی) - به شوانه (بابل) وارد کرده بود [دل ] مردوک بلند [ پایه ؛ انلیل خدایان ] به رحم آمد ...... ( او) بر همه ی زیستگاه هایی که جایگاه های مقدسشان ویران گشته بود

11- و مردم سرزمین سومر و آکد ، اندیشه کرد ( و ) بر آنان رحم آورد . او همه ی سرزمین ها را جست و بررسی کرد

12- شاهی دادگر را جستجو کرد که دلخواهش باشد . او کوروش شاه ( شهر) انشان را به دستانش گرفت و او را به نام خواند ، ( و )شهریاری او بر همگان را به آوای بلند اعلام کرد .

13- او ( مردوک ) سرزمین گوتی ( و) همه سپاهیان ماد را در برابر پاهای او ( کوروش ) به کرنش درآورد و همه ی مردمان سر سیاه ( عامه ی مردم ) را که ( مردوک ) به دستان او ( کوروش ) سپرده بود

-14 به دادگری و راستی شبانی کرد ، مردوک سرور بزرگ که پرورنده ی مردمانش است ، به کارهای نیک او (کوروش) و دل راستینش به شادی نگریست .

15- ( و ) او را فرمان داد تا به سوی شهرش ( شهر مردوک) بابل برود . او را واداشت ( تا) راه ، تین تیر ( بابل ) را در پیش گیرد و همچون دوست و همراهی در کنارش گام برداشت .

16- سپاهیان گسترده اش که شمارشان همچون آب یک رودخانه شمردنی نبود ، پوشیده در جنگ افزارها در کنارش روان بودند.

17- ( مردوک ) سروری که با یاری اش به مردگان زندگی بخشید ( و ) آنکه همه را از سختی و دشواری رهانید ،او (نبونید) شاهی که از او نمی هراسید را در دستش ( کوروش ) نهاد .

18- همه ی مردم تین تیر ( بابل) تمامی سرزمین های سومر و اکد ، بزرگان و فرمانداران در برابرش کرنش کردند (و ) بر پاهایش بوسه زدند ، از پادشاهی او شادمان گشتند و چهره هایشان درخشان شد

19- ( مردوک ) سروری که با یاری اش به مردگان زندگی بخشید ( و ) آن که همه را از سختی و دشواری رهانید ، آنان او را ستایش کردند و نامش را ستودند .

20- منم کوروش ، شاه جهان ، شاه بزرگ ، شاه نیرومند ، شاه بابل ، شاه سومر و آکد ، شاه چهار گوشه ی جهان

21- پسر کمبوجیه ، شاه بزرگ ، شاه شهر انشان ، نوه ی کوروش ، شاه بزرگ ، [شاه شهر] انشان ، از نسل چیش پیش ، شاه بزرگ ،شاه شهر انشان

22- دودمان جاودانه ی پادشاهی که (خدایان) بل و نبو ، فرمانرواییش را دوست دارند ( و ) پادشاهی او را با دلی شاد ، یاد می کنند . آنگاه که با آشتی به [ درون ] بابل آمدم

23- جایگاه سروری ( خود) را با جشن و شادمانی در کاخ شاهی برپا کردم . مردوک ، سرور بزرگ ، قلب گشاده ی کسی که بابل را دوست دارد [ همچون سرنوشتم ] به من [ بخشید ] ( و ) من هر روز ترسنده در پی نیایش او بودم .

24- سپاهیان گسترده ام با آرامش درون بابل گام بر می داشتند . نگذاشتم کسی در همه ی [ سومر و ] آکد هراس آفرین باشد.

25- در پی امنیت [ شهر ] بابل و همه ی جایگاه های مقدسش بودم . برای مردم بابل ...................... ، که بر خلاف [ خواست خدایان ] یوغی بر آنان نهاده بود که شایسته شان نبود

26- خستگی هایشان را تسکین دادم ( و ) از ( بندها ) رهایشان کردم . مردوک ، سرور بزرگ ، از رفتار [ نیک من ] شادمان گشت ( و)

27- به من ، کوروش ، شاهی که از او می ترسد و کمبوجیه پسر تنی [ام و به] همه ی سپاهیانم

28- برکتی نیکو ارزانی داشت . بگذار ما با شادی در برابرش باشیم ، در آرامش ، به [ فرمان ] والایش ، همه ی شاهانی که بر تخت نشسته اند

29- از هر گوشه ی ( جهان ) از دریای پایین ، آنان که در سرزمین های دور دست زندگی می کنند ،

 ( و ) همه ی شاهان سرزمین ( آمورو ) که در چادر ها زندگی می کنند ، همه ی آنان ،

30- باج سنگینشان را به شوانه ( بابل ) آوردند و بر پاهایم بوسه زدند از ( شوانه / بابل ) تا شهر آشور و شوش

31- آکد ، سرزمین اشنونه ، زمبن ، شهر متورنو ، در تا مرز گوتی [ جایگاه های مقدس آن سوی ] دجله که از دیرباز محراب هایشان ویران شده بود

32- خدایانی را که درون آنها ساکن بودند به جایگاه هایشان باز گردانیدم و ( آنان را ) در جایگاه ابدی خودشان نهادم . همه ی مردمان آنان ( آن خدایان ) را گرد آوردم و به سکونتگاه هایشان بازگرداندم و

33- خدایان سرزمین سومر و آکد را که نبونید - در میان خشم سرور خدایان - به شوانه ( بابل ) آورده بود ، به فرمان مردوک ، سرور بزرگ ، به سلامت

34- به جایگاهشان باز گرداندم ، جایی که دلشادشان می سازد باشد تا خدایانی که به درون نیایشگاه هایشان باز گرداندم

35- هر روز در برابر بل و نبو ، روزگاری دراز ( عمری طولانی ) برایم خواستار شوند ( و) کارهای نیکم

  را یاد آور شوند و به مردوک ، سرورم چنین بگویند که : کوروش ، شاهی که از تو می ترسد و کمبوجیه پسرش

36- بگذار آنان سهمیه رسان نیایشگاه هایمان باشند تا روزگاران دراز . ...... و باشد که مردمان بابل [ شاهی او را ] بستایند . من همه ی سرزمین ها را در صلح قرار دادم

37- .........................[ غاز ] دو مرغابی ، ده کبوتر ، بیشتر از [پیشکشی پیشین] غاز و مرغابی و کبوتری که ........

38- .......... [روزانه] افزودم ......................... در پی استوار کردن باروی دیوار ایمگور - انلیل ، دیوار بزرگ بابل برآمدم

39- ........ دیواری از آجر پخته ، بر کناره ی خندقی که شاه پیشین ساخته بود ، ولی ساختش را به پایان [ نبرده بود ] ........ کار آن را [ من ...... به پایان بردم ]

40- .......... که [شهر را از بیرون در بر نگرفته بود] که هیچ شاهی پیش از من ( با ) کارگران به بیگاری [گفته شده ی سرزمینش در] شوانه ( بابل ) نساخته بود .

41- ........ ..... ( آن را ) [ با قیر] و آجر پخته از نو بنا کردم و [ساختش را به پایان رساندم ] .

42- [ دروازه های بزرگ از چوب سدر] با روکش مفرغین ، من همه ی آن درها را با آستانه [ها و قطعات مسی] کار گذاردم .

43- ..... ...... [ کتیبه ای از ] آشور بانیپال ، شاهی پیش از من [روی آن] نوشته شده بود [درون آندیدم] .

44- ..... ...... [ او .... مردوک ] سرور بزرگ ، آفریننده ی ..............................................

45- ...... .... [... من ....] همچون هدیه ای [ پیشکش کردم ] ......... برای خشنودی ات ، تا به جاودان .

برای خواندن سایر مطالب وارد مجله گردشگری منشور صلح پارسیان شوید.

جهت رزرو تور و سفر با شماره 02162714 در تماس باشید.